Без каква и да е намера да звучам навредливо, но единственото „соочување“ на претседателските кандидати, во дадениот формат и особено во замислениот концепт, страотно наликуваше на седумте „џуџиња“, кадешто водителот си ја доверил улогата на Снежана. Инаку, вистинската „Снежана“, онаа „госпожа“ во Брисел која мисли дека она „фон“ ја прави европска дама, беше зафатена со јавни обвинувања дека е криминалец, дека крвта на децата од Газа е на нејзини раце и др. Но за тоа во следната прилика.
Елем, џуџестоликиот формат на првото и единствено соочување беше потенциран од самата „замисла“ за претседателската „дебата“, при што секое од седумте „џуџиња“ – како што ги нарече еден пријател (но и тој без лоши намери), реномиран професор, кој сака да остане анонимен – добиваше по една минута за експликација на десетици различни теми, меѓу кои повеќето немаа ама баш никаква врска со претседателските ингеренции. Оние гледачи кои не ги читале нивните програми, а таквите се во најголем број, не разбраа ама баш ништо!
А изостанаа низа важни теми, меѓу кои, растечкиот наплив на фашизмот во Македонија, „француската рамка“ како губење на колективната меморија, антиреформскиот курс наметнат од актуелната власт, уништувањето на образованието, науката и културата како темели на секое општество, дилетантизмот како државна стратегија, бранот на сулуди обвинувања за некакви руски инсталации во земјата… итн.
Затоа и „соочувањето“ често наликуваше баш на муабетот на џуџињата од бајката: кој јадел од моето чинивче, кој спиел во моето креветче, кој ова, кој она и зошто ова и зошто она…! Не знам зошто опозициските кандидати се согласиле на таков „третман“?
А сепак, во крајна инстанца, во соочувањето, такво какво што беше, повеќето учесници успеаја да се „одлепат“ од џуџестоликиот сугериран формат, оставајќи ги претставниците на власта – Пендаровски и Османи – да ни ја раскажуваат бајката за Македонија и ЕУ, за преговарачката рамка, за „моментумот“, за ветувањата на „Снежана“ и НАТО итн. Но и тоа беше добро, зашто по стоти пат се покажа дека претставниците на власта – Пендаровски и Османи – на таа тема имаат само една плоча, а и таа расипана, стара, никаква. Сите други барем се трудеа во дадените „услови“ да размислуваат есенцијално рационално и суштински различно од нив.
Што пак беше уште една важна потврда за карактерот на оваа власт којашто овие двајца сакаат да ја наметнат и во наредните години: страотен волунтаризам, шарлатанство, неаргументирани изливи на некаков смешен политички патернализам кон другите од типот „шокиран сум“ или „вие не разбирате“ итн. И генерално – беа за греота со нивниот закоравен во политикантството став, со надменото отфрлање на туѓото мислење дури и кога е поткрепено со факти, со самоволието во одлучувањето итн.
А тој нивни „став“ е патеката што и сега се нуди, божем нова: непозната, трнлива, каллива, со неочекувани пречки на секој чекор коишто овие дилетанти со нивните партии не можат ни да ги согледаат. Но затоа имаат полна уста ЕУ и НАТО како мама и тато кои ќе ги водат за рачињата и ќе ги проврат и низ иглени уши. По која цена? Е тоа е прашањето за милион долари! Ама двеве џуџиња немаат одговор на тоа. Но тие немаа одговори ни на важните внатрешни прашања, иако голем дел од нив излегуваат вон ингеренциите на претседател на државата. И тука „тато и мама“, или само „мама Снежана“ ќе им ги реши сите проблеми – економски, политички, реформски, со судството… – преку разноразни форуми, совети и слични будалаштини за малоумни џуџиња, а тие, како и до сега, ќе дремат и ќе примаат плата!
И тоа е всушност истата слика односно реалноста и во изминативе осум години: катастрофалната надворешна политика на Македонија, во којашто доминираа токму спомнатите двајца дилетанти. И тоа беше „спектакуларно“ заокружено со темите „Отворен Балкан“, „Сребреница“ и слично, коишто требаше, изгледа, да бидат „шлагот“ на (сѐ уште) актуелниот министер за надворешни работи, негов личен „влог“ во европеизацијата на земјава. И како и во многу претходни случаи, завршија како негово – фијаско!
Но фијаско и на оној од Водно, бидејќи двајцата дуваат во иста, шуплива лејка, едниот „надмено“ пелтечејќи за нешта што никако не ги разбира, а „водњанецот“ не смеејќи да се спротивстави – дури и кога бил директно прескокнат и узурпиран во надлежностите (за двете важни теми) – зашто ги очекува гласовите на дуи во евентуалниот втор круг. Се сомневам дека ќе стаса до таму, но…
Она пак што остави зрак на надеж сепак се размислувањата и предлозите на останатите во „дебатата“, коишто нудат можни одговори на редица важни прашања поаѓајќи од вистински државни, па и национални интереси. Што, претпоставувам, (барем сѐ уште) не е забрането.
И, повторно, покажаа – освен уплашеноно „џуџе“ од Водно – горе-долу единствен став контра безобзирните моноетничките пропаганди на кандидатот на дуи, особено во спомнатите случаи на „Отворен Балкан“ и „Сребреница“. А всушност, само тука се разви некаква „дебата“ – со катастрофален резултат за министерот за надворешни работи – којашто го покажа целиот накараден лик на оваа власт, протежирајќи ултранационалистички наративи, катастрофално самоволие во поглед на застапувањето на интересите на само еден етникум во државава, опасните намери за нарушување на релативно добрососедските односи итн.
Го покажа и тоа дека некој овде, пред очите на целата македонска јавност, застрашувачки си игра со оган, онака подземно, бесрамно, безобразно. Со намера го распалува, дува во него од разни труби, додава хартија… А македонскиот дел од власта – молчи. Освен Маричиќ, кој и не е некаков глас во оваа власт. И тој оган, и тој некој, бескрупулозно подметнуваат, сеат омраза и непријателство за да жнеат долгорочни мрачни планови. Тој „некој“ ја користи и функцијата мининстер и ова предизборие – но и страотната политичка неписменост на македонскиот дел од власта – за да се позиционира како важен, дури стратешки дел од политиките на „меѓународната заедница“ на Балканот.
Користи и многу други нешта, се разбира, наследени од претходните власти, ја користи необјаснивата глупост на македонскиве политиканти, игра на „тенки жици“ со меѓусоседските чувства и политики, сака да скара цели народи. Како да ни беа малку кавгите со соседите. Се разбира дека тоа се навидум краткорочни „чарки“, но со долгорочна цел. И последици.
Па дури и тој – оној од Водно – чии надлежности биле најбезочно узурпирани, дури и оние во т.н. Влада кои повеќе блеат отколку што говорат, џуџешки молчат пред налетот на безобразлукот на министерот за надворешни работи.
Како и да е, белки гласачкото тело ќе умее да направи разлика помеѓу џуџиња и луѓе, помеѓу политика и шарлатанство, помеѓу лага и чест, помеѓу хуманизам и етнотеатар…
ТЕОДОСИЕВСКИ: За Уметноста 